Kağıt üretiminde dikkat edilmesi gereken konulardan biridir yapışkan kirlilikler (stickies) problemi. Bu makalemizi de buna ayıralım istedik. Öncelikle kısaca bir tanımın yapalım isteriz.

Etilen vinil asetat (EVA) gibi sıcakta eriyen yapıştırıcılar, kağıt geri dönüşümünde, özellikle geri kazanılmış atık kağıt(OCC gibi) hamurlarında en sorunlu kirleticilerden bazılarıdır. Sıcakta eriyen yapıştırıcıların neden olduğu problemler arasında kağıt makinesi topaklaşarak deposit halinde gelmesi, safihada istenmeyen noktalar ve üretin sırasında çalışalabilirlik sorunlarına yol açacaktır.

Stickies problemini yok edemezsiniz; ancak minimize edebilirsiniz? Bunun için de hamur hazırlama sisteminizin çok iyi tasarlanmış olması gerekmektedir. Örneğin, sürekli sistem olarak hamur açan pulperinizden sonra boşaltma kuleniz, sonrasında kaba eleme, Düşük Kesafetli Temizleyiciler, hamur içeriğini boyutuna göre kısa, orta ve uzun elyaf olarak ayıran sistem, ters temizleme sistemi ve sonrasında hamurunuz kesafetine artırarak Kağıt Fabrikasına gönderilmek üzere stokladığın Kısa, Orta ve Uzun Elyaf Hamur kulelerinle biten bir hamur hazırlama sistemi olan bir hamur hazırlama tesisinde olduğumuz düşünelim.

Pulper balyalar halinde gelen geri kazanılmış atık kağıdın su ile yeniden kağıt hamuru haline getirildiği yerdir. Sıcakta eriyen yapışkan parçacıklar(stickies) atık kağıdın çözünmesi ile oluşan hamur ile birlikte hareket ederek Pulper sonrası boşaltma kulesine(Dump Tower) ulaşırlar. Boşaltma kulesinden sonra hamur içindeki kaba kirlilikler, kaba temizleme kademesi ekipmanlarınca(çoğunlukla delikli basınç elekler- Eğitim Videolarımızda Hamur Hazırlama Basınç Eleği videomuzdan daha detaylı bilgi edinebilirsiniz) temizlemeye tabi tutularak, düşük kesafetli hamur temizleme kademesine geçerler. Bu kademede hamurun santrifüj kuvveti ile temizlendiği (Eğitim Videolarımızda Hamur Hazırlama Ters Akışlı Sentrifüj Temizleyiciler videomuzdan daha detaylı bilgi edinebilirsiniz) ekipmanların kabul çıkışı olan temiz hamur, yarıklı basınç eleklerine benzer fraksiyonerlerde kısa, orta ve uzun elyaf olmak üzere üç farklı elyaf yapısına ayrılmaktadır. Sonrasında da tasnif edilmiş kısa, orta ve uzun elyaflar ters temizleme etkisine sahip santrifüj temizleyicilerden geçirilerek kesafeti artırılıp kısa, orta ve uzun elyaf olarak kağıt makinesinde kullanılmak üzerde kulelerde depolanır.

"Hamur hazırlamada suda eriyen yapışkan kirliklerin uzaklaştırma etkisi ve hamurun temizlik verimliliği ölçülebilir mi?" diye sorarsanız cevabımız "evet" olacaktır. Bunun için TAPPI T 213 “Hamur İçinde Kirlilik”, TAPPI T 437 “Kağıt ve Kartonda Kirlilik”, DIN 54362-1 “Kimyasal Hamurda kirlik ve Kıymıkların Değerlendirmesi ”, ISO 5350 “Kir ve Kıymıkların Öngörülmesi" ve TAPPI T 537 “Kağıt ve Kartonda Kirlilik Sayısı” gibi analiz metotlarından uygun olanını kullanabilirsiniz.
analizleri kullanabilirsiniz. Önemli olan sürekli aynı analiz metodunu kullanarak, pulper boşaltma bütesindeki hamur içindeki bu kirlilik miktarını tespit etmeniz ve ne kadarının kısa, orta ve uzun elyaf bütelerine geçtiğini analiz ederek uzaklaştırdığınız kirlilik miktarını hesaplamanızdır. Zahmetli ve dikkat gerektiren bu analizlerin Laboratuvar Ar-Ge bölümü tarafından düzenli olarak haftada bir yapılması önerilmektedir.

Mevcut bir tesisten alınan örnek bir çalışmayı gösterelim.
Tesiste % 100 yurt içinden temin edilen geri kazanılmış atık kağıt pulperde hamur haline getirildikten sonra Boşaltma Kulesine aktarılmaktadır. Hamur Hazırlama ünitesi yukarıda belirtilen bir tasarım doğrultusunda kurulmuş bir tesistir. Bu ünitenin başlama noktası olarak Boşaltma Kulesi ve bitiş noktası olarak Uzun, Orta ve Kısa Elyaf Hamur Kulelerinden hamur numuneleri alınarak suda eriyen yapışkanların uzaklaştırılma etkileri birer ay arayla izlenmiştir. Kirlilik sayımları ve uzaklaştırma oranları(parantez içinde) aşağıda verilmektedir.
1-Boşaltma Kulesi: 28765,8 --Uzun Elyaf:6528,3(% 77,3 )--Orta Elyaf:454,233(%98,4) --Kısa Elyaf:320,133 (%98,9)
2-Boşaltma Kulesi: 35341,33--Uzun Elyaf:2518,5(%92,87)--Orta Elyaf:398,13(%98,87)--Kısa Elyaf:264,87 (%99,25)
Yukarıda birbirinden farklı zamanlarda alınan iki ayrı hamur numunesi sonuçlarından da görüleceği gibi, iyi tasarlanmış bir hamur hazırlama ile üretimde başınızı ağrıtan bu erimiş yapışkan partiküllerinin(stickies) uzaklaştırılması ile verimli bir üretim yapılabilmektedir.

Makalemiz içinde belirtilen temel eğitim videolarını da izleyerek erimiş yapışkan partiküllerin(stickies) uzaklaştırılması konusunu kafanızda daha da netleştirebilirsiniz.