Türkiye ambalaj kağıdı üretiminde iki strateji ön plana çıkmaktadır;
-Niş pazara yönelik yatırımlar,
-Birden çok ürün ile geniş pazar hedefleyen yatırımlar,

İlk olarak belirtilen Niş Pazarı sadece ambalaj kağıdını düşünecek olursak, bu gruba giren Modern Karton, KMK, Selkasan, Hamburger Turkey, Mondi Tire, Halkalı Kağıt, Pehlivanoğlu Kağıt, Ankutsan gibi üreticileri düşünebiliriz.

İkinci olarak bahsedilen strateji için uygun olarak üreticileri de Kipaş Kağıt, Mopak ve Varaka Kağıt olarak adı geçen firmalar öngörülebilmektedir.

Modern Karton ve Kipaş Kağıt her iki farklı stratejinin önderi olarak yatırımlarına devam etmektedir. Modern Karton sadece ambalaj kağıdına odaklanarak yatırımlarına devam ederken, Kipaş Kağıt PM1 ile Ambalaj Kağıdı pazarına giriş yapmış; ancak 1200 m/dak hız ve 8,9 m elek genişliğine sahip PM2 ile ambalaj kağıt üretimi ve karton üretimini birlikte düşünerek, ambalaj kağıdı pazarına ilaveten karton pazarına da giriş yapmıştır.

Kipaş Kağıt, 7.Temmuz.2021'de start-up yaptığı Söke/Aydın'da kurulu PM2 ile özellikle Kartonsan ve Muratlı Karton'un hakim olduğu pazarda da boy göstermeyi amaçlamaktadır. PM2'nin 700.000 ton/yıl kapasitesi dikkate alındığında yıllık ortalama gramajının 155 gr/m2 olacağı ve maksimum makine hızında kapasitesini koruyarak % 65 karton(225 gr/m2 ortalama ve 165 gün/yıl), % 35 ambalaj kağıdı(100gr/m2 ortalama ve 135 gün/yıl) üretimi yapabileceği hesaplanmıştır. Kipaş Kağıt PM2 hamlesi ile ürün yelpazesini genişleterek Kartonsan'ın ve Muratlı Karton'un her ikisinin toplamı olan yaklaşık 350.000 ton/yıl olan üretim kapasiteli pazara, yıllık toplam kapasitesini düşürmeden yaklaşık min. 450.00 ton bir girdi sağlayabilecek güçte gözükmektedir. Karton Ambalaj Sanayicileri Derneğinin 2019 yılı verileri incelendiğinde yurtiçi karton üretim toplamının 714.000 ton, tüketim toplamının 1.180.000 ton olduğu ve aynı yıl için toplam 597.00 ton karton ithal edilirken 122.00 ton karton ihraç edildiği bilgilerine ulaşılmaktadır. İthalat ve ihracat farkının 475.00 ton olduğu hesaplaması dikkate alınacak olursa Kipaş Kağıt firmasının yatırımı, ithal edilen karton üretim miktarını ciddi ölçüde düşürecektir. Ancak çok ürünle yapılacak üretimin pazar avantajının olması yanında, üretimde verimlilik dezavantajını da dikkate almak gerekmektedir. Çok ürün yelpazesi, çok imalat değişimi ve her bir imalat değişimi de zaman kaybı demektir. Bu da üretim verimliği açısından düşünüldüğünde, hedeflenen yıllık kapasitelere ciddi olarak olumsuz etki etmesi muhtemeldir. Benzer şekilde yatırım yapan Varaka Kağıt için üretim kapasiteleri ve yıllık hedef bilgilerine ulaşılamadığı için bir yorum yapılamamaktadır. Mopak Dalaman'ın ise, medyadan izlendiği kadarı ile Dalaman tesisi üretiminin durduğu bilinmektedir. Aslında, Mopak Dalaman'ın sektöre 2001 yılında çok avantajlı durumda girmesine rağmen geçen yıllar içinde beklenilen büyümeyi sağlayamadığı düşünülmektedir. Karton üretimin öncülerinden olan Kartonsan PM1 ve PM2'i devreye almasına müteakip sadece mevcut makinelerin üzerinde iyileştirmeleri ile kapasite artırımlarına gitmiş, yeni bir karton makinesi yatırımına girmemiştir. 2000'li yılların hemen öncesinde devreye giren Muratlı Karton'da aynı çizgide giderek yeni bir karton makinesi yatırımı yapmadan üretimini 100.000 ton/yıl üzerine çıkarta bilmiştir.

Buna karşılık yatırımlarını niş pazar olan sadece ambalaj kağıdı sektörünü hedefleyerek yapan Modern Karton, her bir makinesinde üreteceği ürünler yelpazesini minimize etme olasılığına sahiptir. Bu şekilde üretim değiştirme ve zaman kayıpları konusunda avantajlı olan Modern Karton firmasının rekabet açısından sabit giderlerini düşürerek makine bazında verimini yükseltmesi muhtemeldir. Ayrıca, Modern Karton firmasının yine ambalaj sektöründe olan oluklu mukavva üreticisi kardeş Modern Ambalaj firmasının 7 farklı yerleşkedeki tesisleri entegrasyonu ile toplamda 570.000 yon/yıl oluklu mukavva üretimine ulaşması niş pazarda satış açısından ciddi bir avantaj olarak gözükmektedir. Kipaş Kağıt ise entegre olma amaçlı yatırımlarına Bozüyük/Bilecik tesisleri ile başlamış olup, toplamda 90.000 ton/yıl kapasitesi ile sürecin başında bulunmaktadır. Niş Pazar stratejisine sahip Olmuksan, Mondi Tire, Ankutsan ve Hamburger Turkey gibi diğer firmalar da bulunmaktadır. Olmuksan ve Mondi Tire firmalarının oluklu mukavva tesisleri yıllardır sektörde yer almasına rağmen, ambalaj kağıdı tedariklerini karşılayacak kağıt makinesi için büyük ölçekli yatırımlara girememişlerdir. Hamburger Turkey firması ise 2017 yılında kuracağını belirttiği kağıt makinesi yatırımı için, bugüne kadar net bir ilerleme olmadığı gözlenmektedir. Oluklu mukavva sektöründe çok hızlı büyümeyle yaklaşık 330.00 ton/yıl kapasitelerine ulaşan Ankutsan firmasının ise 50.000 ton/yıl kapasiteli kağıt makinesinin kendisine küçük geldiği ve yüksek kapasiteli bir kağıt makinesi yatırımında satış problemi çekmeyeceği öngörülmektedir.

Sonuç olarak;
Kağıt sektöründe uygulanan niş pazar ve birden çok ürün ile geniş bir pazara hitap etme stratejilerinin hakim olduğunu görmekteyiz. Her bir stratejin avantajları ve dezavantajlarının olduğu da bir gerçektir. Ancak, hangisinin daha uygun olduğunu bugün itibarıyla söylemek doğru olmayacaktır. Doğru stratejiyi zaman gösterecektir. Önemli olan her bir stratejinin doğru yönetilmesi, sorunların çözümü ve doğru yapılanma olacaktır. Sonuçta başarılı olan her bir yatırımla Türkiye kazanacaktır.