Bu makalemiz, Kağıt Makinesi verimliliğini içeren makaleler serisinin ilki olarak yayınlanmaktadır. Yönetimde esas olan "ölçemez isen kontrol edemez; kontrol edemezsen yönetemezsin" mantığı kağıt sektörü yönetiminde de geçerlidir. Kağıt Makinemizin durumunu anlamak ve verimini ölçmek için, Avrupa'da çok kullanılan bir yöntemi tanıtmaya çalışacağız. Eğer kağıt üretiminin makine kısmında mühendis iseniz Avrupalı bir meslektaşınızla makine kıyaslamasını aşağıda tanımlanan verilerle yapmak zorunda kalabilirsiniz.

1981 yılında ZELLCHEMIAG Kağıt Yapımı Teknik Komitesi "Kağıt Üretimi için Üretim Endeksleri" adlı bir broşür yayınlamıştır. Bu broşür dünya çapındaki çoğu şirket tarafından kendi fabrikalarının üretimi için bir hesaplama temeli olarak kullanılmıştır. Ayrıca, diğer fabrikaların da aynı endeksleri kullanması ile aynı zamanda kendi fabrikalarının diğer fabrikalarla karşılaştırılması imkanını sağlamıştır. Bu broşürün 2005 yılında revizyon gören hali aşağıda anlatılmaktadır.

Standart, herhangi bir kağıt veya karton üreten makine hattının temel üretim verilerini hesaplamak için gereken temelleri açıklar. Fiziksel sınırlar, kağıt makinesinin fan pompasında başlar ve kağıt müşteriye sevk edildiğinde, ambar kapısında sona erer.
Müşterinin fabrikaya geri iade etmiş olduğu tüm kağıtlar (bitmiş ürün) ve şirketin başka yerleşkelerindeki depolarından geri dönen kağıtlar verimlilik hesaplamasına dahil edilmelidir (yani üretimden çıkarılmalıdır).
Genel verimlilik dengesi yukarıdaki resimle verilmektedir.



1-Referans Değişkenler
1.1- Gramaj

Sembol :mA,°m birim: g/m2

Temel ağırlık mA, m kütlesini tanımlar ve A ise kağıt numunesinin alanıdır.
mA = m/A (gr/m2) ( E1 )

Ortalama gramaj, bobin kesme makinesindeki maksimum satılabilir üretime karşılık olarak bulunur.

°mA =∑ (Pneti x mAi) / ∑ (Pneti) ( E2 )

i=sabit gramaja ait takip edilen sürenin indeksi
°mA = bu periyod esnasında satılabilir ürünün gramajı, gr/m2
Pneti = bu periyod esnasında bobin kesmeden sonra satılabilir üretim

Örnek Hesaplama: Gün içinde i=1,i=2 ve i=3 olarak üç ayrı türden 100 gr/m2 kağıttan 600 ton, 110 gr/m2 kağıttan 400 ton ve 120 gr/m2 kağıttan 300 ton üretmiş iseniz, E2 formüle göre mA hesaplaması;
=(600x100 + 400x110 + 300x120)/(600+400+300)
=107,7 gr/m2
Olacaktır.

1.2 Malsarıcıda Kağıt Makinesinin Hızı

Sembol : Vreeler, °Vreeler birim: m/dak

Kağıt makinesinin malsarıcı hızı, malsarıcıdaki kağıdın hızını gösterir. Ortalama hızı, üretim zamanı baz alınarak hesaplanır.
°Vreeler = ∑(tprodi x Vreeleri) / ∑ (tprodi ) ( E3 )


i=sabit hızda gidilen sürenin indeksi
Vreeler i = bu periyod esnasında malsarıdaki safihanın hızı, m/dak
tprod i = bu periyod esnasında üretim zamanı

Örnek Hesaplama: Gün içinde i=1,i=2 ve i=3 olarak üç ayrı türden 10h 1300 m/dak, 8h 1200 m/dak ve 6 h 1100 m/dak çalışmış iseniz, E3 formüle göre malsarıcı safiha hızınız;
=(10x1300+8x1200+6x1100)/(10+8+6)
=1216,7 m/dak
Olacaktır.

Makinanızda üretilen kağıdın m olarak uzunluk hesaplama sayacı kurulu ise üretim zamanı tprod i dikkate alınarak kağıt makinesinin malsarıcıdaki sarılan kağıt uzunluğundan ortalama hız ayrıca tanımlanabilir.
°Vreeler = ∑ (lreeleri) / ∑(tprodi x 60) ( E4 )

i=sabit gramajda gidilen sürenin indeksi
lreeler i = bu periyod esnasında malsarıcıda tampona sarılan safihanın uzunluğu, m
tprod i = bu periyod esnasında üretim zamanı
Örnek Hesaplama: Gün içinde i=1,i=2 ve i=3 olarak üç ayrı türden 10 h içinde 780.000 m, 8h içinde 576.000 m ve 6h içinde 396.000 m kağıt üretmiş iseniz, E4 formüle göre malsarıcı safiha hızınız;
=(780.000+576.000+396.000)/((10+8+6)x 60)
=1216,7 m/dak
Olacaktır.

1.3 Safiha Genişliği Tanımı

Sembol :wi,`wi birim: m

Kağıt Makinesinde Safiha Genişlikleri
xx<-------------------------------------------------------------------------->xx Hamur Kasası Cetvel Ağzı
xxx<----------------------------------------------------------------------->xxx Elek Üzeri kenar ıskarta alınmadan önce
xxxx<-------------------------------------------------------------------->xxxx Elek Çıkışı kenar ıskarta alındıktan sonra
xxxxx <---------------------------------------------------------------->xxxxx Malsarıcıya sarılmada ortalama safiha genişliği



Yukarıda belirtildiği gibi safiha genişliği makinanın değişik pozisyonlarında farklılık göstermektedir.
Bobin sarmadan sonraki net üretime karşılık ortalama safiha genişliği hesaplanabilir.
°w = ∑(Pneti x wi) / ∑ (Pneti) ( E5 )

i=sabit safiha genişliğinde üretim süresinin indeksi
Wi = bu periyod esnasında safihanın genişliği, m
Pnet i = bu periyod esnasında bobin kesmeden sonra satılabilir üretim

Örnek Hesaplama: Gün içinde i=1,i=2 ve i=3 olarak üç ayrı türden bobin kesmede kestiğiniz ebat genişlikler 7,95 m kağıttan 600 ton, 7,90 kağıttan 400 ton ve 7,85 kağıttan 300 ton üretmiş iseniz, E5 formüle göre ortalama safiha genişliği hesaplaması;
=(600x7,95+400x7,9+300x7,8)/(600+400+300)
=7,91
Olacaktır.

Verimlilik ile ilgili ilk makale burada sona ermektedir. Konu ile ilgili sonraki makaleleri de takip etmenizi tavsiye ederiz.